پاورپوینت بررسی و تحلیل موزه ایران باستان
بخشی از مطلب
خصوصیات بنا:
موزه ایران باستان بنای آجری است که ارتفاعی برابر 13/13 متر از تراز
0.00 دارا است و شامل سه بخش جنوبی در دو طبقه (گالریها) با سطحی بالغ بر
5/42 × 68/17 مترمربع، مرکزی در سه طبقه (سالن نمایش) با سطحی بالغ بر
54/53 × 27/61 مترمربع و شمالی در چهار طبقه (اداری) با سطحی بالغ بر 26/30
× 75/21 مترمربع است در بخش جنوبی قوس بیضوی ساسانی با ارتفاع 30/12 متر
که الهام گرفته از طاق کسری است نظر هر بیننده را در بدو ورود به خود جلب
مینماید.
تزئینات بسیار زیبای آجری نما که نقش پشت بنههای دیوار باربد را به
عهده دارند ارتفاع بلند سقف سالنهای نمایش، سقف دوپوش در طبقة آخر، کاشی
کاری لاجروردی رنگ مابین سقف دوپوش و دو حیاط مرکزی با ابعاد 45/15 × 45/15
مترمربع از خصیصههای منحصر به فرد این بنا است.
بررسی بنیادین
کلیات
موزه ایران باستان به عنوان اولین موزه ایران که توسط آندره گدار به
سال 1316 به بهرهبرداری رسید تجلیگاه فرهنگ و تمدن باستانی ایران به شمار
میآید. نیازمند مرمت و بهسازی و دمیدن روحی تازه به کالبد آن میباشد.
متأسفانه دخل و تصرف و بیتوجهیهایی که در طی سالیان متمادی نسبت به
این بنا انجام گرفته آن را در برابر عوامل محیطی و نیروهای جانبی بسیار
آسیب پذیر نموده است.
دوگانگی سیستم سازه به کار رفته در بنا نیز از دیگر علل آسیب پذیر بودن آن است.
(سیستم دیوار باربر آجری محیطی به همراه ستونهای بتنی پیرامون حیاط
مرکزی و بخش جنوبی سالن موزه و به کارگیری شاه تیرهای فولادی) با توجه به
آن که ساختمانهای آجری هیچگونه مقاومتی در برابر بار جانبی زمین لرزه از
خود نشان نمیدهند اغلب به سبب ضخامت دیوارهای آجری وزن ساختمان بالا رفته و
در نتیجه نیروی بیشتری را هم در خود جذب میکند.
از دلایل اصلی عملکرد ضعیف این گونه سازهها ترد بودن مصالح کاهش
مقاومت بر اثر تکهای شدید بار، وزن سنگین بنای حاصله و در نتیجه نیروی
برشی زیاد سختی زیاد در مقابل امواج زمین لرزهای با دورههای کوتاه و
کیفیت ساخت میباشد.
ساز و کار شکست به علت عدم تحمل نیروی کششی و ترک خوردگی در سیکل اول
بارگذاری در فشار و از دست دادن مقاومت برشی و ایجاد ترکهای بسیار است
همچنین به علت وزن زیاد دیوارها امکان کمانش خارج از صفحه تحت اثر نیروهای
جانبی وجود دارد.
ترکهای عمیق در دیوارها، جداشدن سقف از دیوارها، باز شدن تیرهای طاق
؟؟؟ و ریختن آجرهای درون طاقها را نیز میتوان از جمله خسارت این گونه بنا
برشمرد این گونه ساختمانها در برابر زلزله رفتاری فریبنده دارد و به محض
این که بار زلزله از مقاومت آنها اندکی بیشتر شود به یک باره فرو میریزند.
تغییرات و دخل و تصرفهای ایجاد شده در بنا:
ساختمان موزه ایران باستان در طی دورههای مختلف دستخوش تغییراتی بوده که عبارتند از:
الف) دهة 1350 و قبل از آن
1 ) برداشتن سقف زیرزمین (شمال حیاط شمالی)
2) برداشتن راه پله در قسمت شمالی بنا که قسمت اداری را به سالن موزه مرتبط مینمود.
3 ) پایین بردن کف دو حیاط مرکزی از سطح طبقة هم کف به ارتفاع 13/4
متر 4) خاکبرداری بخشی از کف زیرزمین به ارتفاع یک متر تا رسیدن به
سطح جدید حیاط مرکزی (از سمت دیوارهای حیاط)
5) تخریب پیهای اصلی، بتن آرمه در حیاطهای مرکزی با متههای برقی به
منظور نصب پایه ستونهای فلزی جهت پوشش سقف دو حیاط مرکزی که در نهایت این
ستونها و سقف برداشته شدند.
6) کندن کتیبة ورودی اصلی موزه و جایگزینی آن با کتیبة فعلی
ب) دهة 1360
1) پایین بردن کف زیرزمین در قسمتهایی که خاک برداری نشده بود به
منظور استفاده از این تراز به عنوان سالن
نمایش
2) احداث پی بتنی در زیر پیهای قدیم بنا و به کارگیری از پیهای اصلی به عنوان دیوار باربد
3) تبدیل 38 عدد ستون آجری 120 × 120 سانتیمتر به 32 عدد ستون مرکب فلزی، بتونی به قطر 40 سانتیمتر
4) اضافه نمودن شاه تیر IPB200 در فاصلة میان دو شاه تیر موجود سقف زیرزمین
5) جوش دادن تیرچههای طاق ضربی به هر سه شاه تیر موجود
6) تغییر راه پلة همکف به زیرزمین (مطابق راه پله هم کف به اول)
7) احداث سقف در شمال حیاط شمالی که قبلاً برچیده شده بود.
8) احداث سقف در شمال سالن در محل راه پله سابق
9 ) احداث نیم طبقه کتابخانه
10) خاکبرداری زیر سکوی شمالی کتابخانه و احداث زیرزمین در این بخش
11) باز نمودن پنجرهای رو به شمال از زیرزمین احداث شده در کتابخانه
12) نصب قرنیه بتنی به عرض حدود 40 سانتی متر بر روی دیوارهای حیاط در محل کف سابق حیاط
13) باز نمودن سه پنجره از هر ضلع در حیاط مرکزی برای روشنایی زیرزمین
14) احداث سقف کاذب به عرض 5/1 متر در راستای ستونهای جدید احداث شده در زیرزمین به منظور پوشش دستکهای زیر شاه تیرها
15) احداث کانال ناکش در ضلع شرق و غرب سالن موزه
و...