پاورپوینت بررسی معماری ساختمان مقبره ابوعلی سینا در همدان بهمراه نقشه های اتوکد
78 اسلاید بهمراه بهمراه نقشه های اتوکد و تصاویر
بخشی از مطلب
سیحون در خانوادهای آشنا با موسیقی به دنیا آمد. پدربزرگ او میرزا عبدالله
فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی و معروف به پدر موسیقی سنتی ایران بود
بنای یادبود بوعلی به منظور گرامیداشت این دانشمند و فیلسوف بزرگ ایرانی،
در سال ۱۳۲۸ ه . ش. تحت نظارت وزارت فرهنگ و هنر توسط آقای مهندس هوشنگ
سیحون طراحی شد و در سال ۱۳۳۱ ه . ش. به بهرهبرداری رسید.
– این بنا در غربِ یکی از خیابانهای قدیمی شهر همدان و در احاطة بافت
مسکونی اطراف آن ساخته شد. در حالِ حاضر میدانی در اطراف این ساختمان احداث
شده که از میادینِ اصلی شهر محسوب میشود. به این ترتیب، در وضعیت کنونی
بنای یادبود بوعلی در محوطة سبز بیضی شکلِ وسیعی و در کانونِ غربیِ آن
مستقر شده است. (تصویر شماره ۱)
– بنای یادبود بوعلی مشتمل بر کتابخانه، موزه، آرامگاه و برج یادبود و
بخشهای خدماتی است. فضاهای مختلف مجموعه به دو بخشِ آرامگاه و برج تقسیم
میشود. بخش اول که زیربنای آن حدود ۶۱۰ مترمربع است به شکل ساختمانی توپُر
و سنگین که تناسبات افقی دارد ساخته شده است. نماهای آن به جز قسمت ورودی
تماماً با قطعات بزرگ سنگ خارا پوشیده شده است. ورودی این بخش رواقی است که
توسط ردیف ستونهای قطور و نیمه مخروطیِ بتونی از فضای باز جدا شده است.
بخش دوم یا همان برجِ کشیده و بلندِ یادبود، منشوری دوازده وجهی است که از
استقرار دوازده ستونِ بتونی بر گرد دایرهای به قطر ۵ متر پدید آمده است.
این ستونهای کشیده هر چه به سمت بالا میروند به سمت مرکز دایره جمع
میشوند و در نهایت به کلاهک مخروطی شکلِ بالای برج میرسند. این برج
تماماً از بتون ساخته شده و بر سکویی که در حدود ۴۰/۱ متر از دیوارهای بخشِ
زیرین بلندتر میباشد نشسته است.
– ارتفاع بخش آرامگاه حدود ۶ متر، و ارتفاع برج از روی سکو ۲۱ متر است که
۱۷ مترِ آن مربوط به بخشِ پایة برج است و ۴ متر به کلاهک مخروطیِ آن اختصاص
دارد.
– در بخشِ آرامگاه، بازدید کننده پس از گذشتن از فضای نیم بازِ ورودی، به
سرسرای ارتباطی میرسد؛ فضائی که دو بخشِ کتابخانه و موزه را در دو طرفِ
خود دارد. پس از گذشتن از این سرسرا به فضای اصلیِ آرامگاه میرسیم. یک
ورودیِ فرعی از سمت غربِ آرامگاه به فضای باز راه پیدا میکند. در حدّ فاصل
میان این بنا و دیوارهای سنگیِ دورادور خاکریزی شده است. به این ترتیب در
اینجا فضاهای قابل استفاده تنها حدود ۳۵% از کلّ محدودة دیوارکشی شده را
اشغال کردهاند.
ب ـ سیمای بیرونی و طرحِ معماریِ اجزای طرح
ب ـ ۱ـ بخش آرامگاه
– بخشِ زیرینِ برج که به استثنای فضای ورودیِ بنا دیوارهای تماماً بسته و
سنگی است و تناسباتی افقی دارد، مانند تختی در زیر پای برج گسترده شده است.
– با مقایسة نسبت میان سطح زیربنای فضای استفاده شده و سطح فضای پُر شده با
خاک در اینجا در مییابیم که طراح در پدید آوردن این تخت با وسعتِ زیاد
تأکید وتعمد داشته است و برای این منظور از دیوارکشیِ کاذبْ در پیرامونِ
سطحی قریب به دو برابرِ سطحِ مورد نیاز و پُر کردن آن با خاک برای ایجاد
آرامگاهی پُرابهت تردید به خود راه نداده است.
– فضای نیم بازِ ورودی توسط ده ستون بتونیِ نیم مخروطی (با قطر پایة ۹۰
سانتیمتر) از فضای باز جدا شده است. این ستونهای ضخیم، دهانههای کوچکی در
حدود ۳ متر را میپوشانند و ارتفاعِ آنها در حدود ۵/۴ متر است. لبة صافِ
بالای ستونها و تناسباتِ دهنهها موجب شده است که تناسبات این بخش نیز
همانند باقیِ قسمتها کشیده و افقی به نظر برسد.
`
– یکی دیگر از ویژگیهای تخت، پلکان تماماً سنگی است که از میان دیوارهای
سنگی به ترازِ روی آن میروند. این پلهها مانند شکافهایی در دلِ تخت سنگی
طراحی شدهاند. مخصوصاً پلکان جنوبی که با لغزشِ مختصری نسبت به محورِ
برج، مستقیماً به سمت آن نشانه میرود و به واسطة تناسباتِ کمی تنگ و
حرکتِ یکسرة پله به سوی برج، کیفیتِ فضاییِ خاصی پدید میآورد. (تصویر
شمارة ۳)
– دو رامپِ غربی که کاملاً نسبت به برج متقارنند ـ اگر چه در پشتِ ساختمان
واقع شدهاند ـ از نقاطِ قابل تأمل در طرحِ بخشِ پایه محسوب میشوند.
– طرحِ فضای داخلیِ آرامگاه ـ موزه و انتظام فضاییِ آن نیز بسیار ساده است.
دو بخشِ کتابخانه و موزه در دو طرفِ محوری قرار گرفتهاند که با گذشتن از
یک گرة مربع شکلْ شخص را به فضای متقارن و خالصِ آرامگاه میرساند.
– دیوارهای داخلی ضخیم و سنگین هستند. به واسطة احاطه شدنِ بنا با احجام
خاکریزی شدة اطراف و بسته بودنِ جدارههای بیرونی آرامگاه کیفیتِ بناهای
زیرزمینی را پیدا کرده است.
– بام ساختمانِ آرامگاه پهنة نسبتاً وسیع و بازی است که برجِ رفیعِ یادبود و
سکوی زیرش تنها عناصرِ بارز آن محسوب میشوند. دو محدودة سبز شمال و جنوبِ
این فضای بازِ گسترده، به شکل باغچههایی با درخت و گل وسبزه، به دلیل
آنکه نسبتی با برج و سکوی زیرِ آن ندارند حریمهای مستقل و مؤثری پدید
نیاوردهاند. تأثیرِ این فضاهای سبز برای مخاطبی که در محوطة اصلی در پای
تخت به آن نگاه میکند نیز بسیار کمرنگ است و تنها خبر از وجود سبزه و
درختی در بالای این حجمِ توپُر و سنگین میدهد، اما پیوندی میان فضاهای سبز
در بالا و پائین آن احساس نمیشود.
ب ـ ۲ـ برج یادبود
– برج یادبود همانطور که پیشتر نیز اشاره شد عبارت است از یک بخشِ پایه که
به دلیلِ وجود ستونهای کشیده و بلندِ گرداگردِ آن سبک و شفاف به نظر
میرسد و کلاهکِ مخروطی شکلِ بالای برج را برپا داشته است. (تصویر شمارة
۴)
– جمع شدگی ستونها در بالای پایة برج، و شکل مخروطیِ کلاهک روی آن، اشارة
مستقیم و واضحی است به حرکت به سمت آسمان و میل به اوج گرفتن.
– در طرحِ برجْ “هندسه” از عواملِ اساسی و مهمِ شکلگیری اجزا و عناصر است.
انتخاب یک چند وجهیِ منظمِ محاط بر دایره در قاعده، طرح قاعدة ستونها به
گونهای که به سوی مرکز دایره جمع میشوند، و انتخابِ حجمِ خالص مخروط به
عنوان اختتامیة برج، هیئت کاملاً هندسی برای برج پدید آورده است که نشانگر
مقید بودن طراح به نظم، تقارن و هندسه در این بخش از مجموعه است. انتخاب
جنس بتونِ صاف و تراشیده برای برج موجب شده که نظم و هندسهای که از آن
صحبت رفت چشمگیرتر شود و در نهایتْ برج به شکلِ حجمِ کاملاً تراشیده و
خراطی شدهای برفراز سکوی کمْ ارتفاع دیده شود.
.و....